Stres – objawy psychosomatyczne

Źle spałam, to na pewno przez pełnię. Schudłam? Ach, to pewnie te upały, nie mam ochoty jeść. Może brakuje mi witamin, bo ciągle jestem śpiąca… Ciągle boli mnie brzuch, coś jest nie tak. Ile razy słyszeliście lub wypowiadaliście podobne zdania? Jeśli dodatkowo wszelkie wyniki są dobre – prawdopodobnie winowajcą tych sytuacji jest stres. Jeśli chcesz wiedzieć dlaczego, przeczytaj ten artykuł.

Czym jest psychosomatyka?

Już od starożytności zdawano sobie sprawę, że na człowieka należy patrzeć holistycznie – psychika wpływa na ciało i odwrotnie. Tę całościową optykę nazwano psychosomatyką, a pojęcie pojawiło się po raz pierwszy w medycynie w 1818 r. za sprawą J. Ch. Heinrotha. Obecnie pojęcie obejmuje wszelkie dolegliwości różnych układów naszego ciała (np. krążenia, pokarmowego, hormonalnego, immunologicznego), których nie da się wyjaśnić medycznie, lecz istnieje podejrzenie, że symptomy zostały wywołane problemem emocjonalnym (psychicznym lub społecznym).

Jakie są źródła zaburzeń psychosomatycznych?

Istnieją trzy popularne teorie na temat źródła zaburzeń psychosomatycznych, które warto znać:

  1. Jeśli doświadczamy przewlekłego stresu, najpewniej wpłynie to negatywnie na któryś z organów ciała. Należy więc obserwować siebie po stresującym okresie lub wydarzeniu.
  2. Różne choroby są wywoływane odmiennymi rodzajami stresu.
  3. Zaburzenie psychosomatyczne powstaje wtedy, gdy dojdzie do połączenia predyspozycji fizjologicznych danej osoby ze zbyt dużym lub długotrwałym stresem.

Aby rozwinąć punkt trzeci, warto wspomnieć o związku naszego typu osobowości z predyspozycją na zapadnięcie na daną chorobę. M. Friedman i R. Rosenman powiązali osobowość nazwaną typem WZA z chorobami serca. Jej przedstawiciel zazwyczaj żyje w pośpiechu, jest energiczny i niecierpliwy, swój czas poświęca głównie pracy, często rywalizuje (może być agresywny, ale niekiedy to tłumić) i pragnie zdobyć wiele różnorodnych osiągnięć. Najczęściej pojawiają się przy osobowości WZA wspomniane choroby wieńcowe, wrzodowe, u mężczyzn również reumatyczne. Znajomość swojego typu osobowości może zwiększyć naszą czujność w zakresie któregoś z naszych układów. Kluczowe są również relacje rodzinne i doświadczenie wsparcia społecznego, które mogą złagodzić stres i jego skutku.

Nie sposób wymienić wszystkich chorób psychosomatycznych. Warto pamiętać, że wiele z nich dotyczy ludzi młodych – anoreksja, bulimia, nadwaga oraz otyłość, zaburzenia snu nastolatków stają się coraz powszechniejszym problemem. Dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz wczesne rozpoznawanie symptomów chorób psychosomatycznych, mogących pojawić się u każdego z nas.

Bibliografia:

  1. J. Tylka, Psychosomatyka, Warszawa 2000.
  2. W. Łosiak, Natura stresu, Kraków 2007.
  3. W. Czajkowski, Wzór zachowania i osobowość a zdrowie jednostki, [w:] Interdyscyplinarne aspekty nauk o zdrowiu, pod red. G. Dębska, J. Jaśkiewicz, Kraków 2010.