Jak wzmacniać poczucie własnej wartości u dzieci i młodzieży?
To, czy w życiu odniesiemy sukces, czy będziemy odporni na stres oraz jak poradzimy sobie w kryzysowej sytuacji, w dużej mierze zależy od ukształtowanego w nas w dzieciństwie poczucia własnej wartości. Jeżeli opiekunowie i wychowawcy zadbają o to, aby było ono na odpowiednio wysokim poziomie, mamy szansę zbudować trwałe, solidne relacje, jak również odważnie przyjąć wszelkie przeciwności. Co zrobić, aby nasze pociechy wyrosły na pewnych siebie, świadomych własnych zalet, ale też wad dorosłych?
Rodzina to podstawa!
W psychologii istnieją dwa modele rodziny. Pierwszy z nich to rodzina prawidłowo funkcjonująca, gdzie dzieci wychowywane są w atmosferze wzajemnego szacunku, ich potrzeby są w pełni zaspokajane, a od rodziców słyszą zapewnienia o miłości. Ponadto – mają stawiane wyraźne granice, dzięki którym poznają normy życia społecznego. W tym modelu najmłodsi są traktowani przede wszystkim jako pełnoprawni członkowie wspólnoty mający prawo do wyrażania swoich uczuć – również tych uważanych powszechnie za trudne.
Drugi model to rodzina dysfunkcyjna. Należy rozpatrywać ją nie tylko w świetle problemów z używkami czy przemocy fizycznej, ale także sytuacji, w której rodzice są nadopiekuńczy, zbyt władczy, reprezentują model rodzicielstwa chaotycznego albo uwikłanego. W żadnej z powyższych wspólnot młody człowiek nie będzie miał szansy na wypracowanie zdrowej samooceny.
Jak wspierać dzieci i młodzież w budowaniu zdrowego obrazu samych siebie?
Prawidłowo ukształtowana samoocena dziecka nie powinna być oparta jedynie na jego chwaleniu czy podkreślaniu zalet. Świat nie jest niestety środowiskiem wolnym od sytuacji stresowych, dlatego niekorzystne są także próby ochrony młodego człowieka przed trudnymi sytuacjami. Zamiast tego warto wspierać go mądrze poprzez pokazanie, że dziecko zawsze może na nas liczyć. Jednocześnie warto zostawić mu przestrzeń do samodzielnego działania. Popełniając błędy i ponosząc ich konsekwencje, nasza pociecha zdobywa tak potrzebne doświadczenie, a do tego – buduje poczucie własnej wartości.
Oczywiście niezbędne jest także wpajanie dziecku podstawowych wartości takich jak szacunek dla innych, tolerancja, z jednoczesnym pokazaniem mu, że nikt nie może naruszać jego granic. Zrezygnujmy zatem ze zdań typu:
- Daj Adasiowi twoją łopatkę, a ty w tym czasie pobaw się czymś innym. (Dziecko myśli: Jestem nieważny, moje potrzeby nie mają znaczenia. Nie chce się dzielić, ale tak wypada.)
- Ustąp siostrze, jesteś starsza. (Dziecko myśli: Nie lubię siebie za to, że jestem starsza. Młodsze rodzeństwo jest dla rodziców ważniejsze.)
- Nie płacz, nic się nie stało. (Dziecko myśli: Nie mam prawa do płaczu, nawet jak coś mnie boli, źle się czuję.)
- Ładny rysunek, ale Agnieszka zrobiła ładniejszy. (Dziecko myśli: Nie jestem wystarczająco dobry.)
- Byłabyś ładniejsza i szczuplejsza, gdybyś jadła mniej słodyczy. (Dziecko myśli: Moja wartość zależy od tego, jak wyglądam.)
To tylko niektóre z przykładów zdań, jakie można na co dzień usłyszeć od rodziców, a które skutecznie podkopują poczucie wartości u najmłodszych. Jeżeli jednak chciałbyś skorzystać z pomocy specjalisty i dowiedzieć się więcej na temat budowania pozytywnej samooceny u Twojej pociechy, zapraszamy na spotkania z naszymi psychologami. Organizujemy m.in. treningi uważności, asertywności, ale też terapię tańcem i ruchem czy jogę dla dzieci na terenie Warszawy. Zapraszamy!
