Diagnoza psychologiczna to ważny i integralny element poznania funkcjonowania człowieka – zarówno dziecka, jak i osoby dorosłej. Proces diagnozy pozwala na określenie nie tylko przejawianych trudności, ale także zasobów i mocnych stron jednostki. Holistyczne podejście do człowieka obejmuje także diagnozę środowiska społecznego, w którym funkcjonuje.

Ogólne cele diagnozy psychologicznej:

• opis stanu pacjenta i jego funkcjonowania w życiu codziennym,
• ocena mocnych stron, zasobów oraz trudności danej osoby,
• wykrycie mechanizmów leżących u podstaw objawów chorobowych,
• próba odpowiedzi na pytanie czy i jakiego leczenie potrzebuje pacjent
• przygotowanie i wprowadzenie zindywidualizowanego postępowania leczniczego i terapeutycznego

W zależności od rodzaju diagnozy i problemu, z jakim przychodzi człowiek, cele te mogą ulegać zmianie.

Korzyści z diagnozy psychologicznej:

Przykładowe rodzaje diagnozy psychologicznej:

1. Diagnoza osobowościowa – wykonywane są liczne kwestionariuszowe testy osobowości (takie jak MMPI-2, EPQ-R, ACL, NEO-FFI) oraz testy projekcyjne (m.in. RISB, TAT)
2. w celu stworzenia charakterystyki profilu osobowościowego – pozwala odpowiedzieć na pytanie „kim jestem”, stworzyć charakterystykę psychologiczną osoby, poznać swoje mocne oraz słabe strony, przydatna w życiowych wyborach (np. kierunek studiów lub praca zawodowa), określa funkcjonowanie osoby w kontaktach społecznych, w sferze uczuciowej, poznawczej i motywacyjnej.
3. w kierunku zaburzeń osobowości – pozwala określić trudności, jakie przejawia dana osoba, rodzaje zaburzeń i mechanizmów ich powstawania, funkcjonalność procesów psychicznych, ocena zasobów i dysfunkcji procesów psychicznych. Zaproponowanie odpowiedniej metody terapii i rodzaju zmiany jaka musi nastąpić w procesie leczenia.

• Diagnoza neuropsychologiczna – testywykonywane są w zależności od rodzaju trudności pacjenta. Pomagają w ocenie funkcjonowania poznawczego pacjenta i określenia ewentualnych dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego
• badanie w kierunku otępienia – wykonywane są testy badające różne rodzaje pamięci (bezpośredniej, operacyjnej, długotrwałej) np. poszczególne podtesty z WAISR, Test 15 Słów Reya, CVLT
• badanie funkcji poznawczych – wykonywane są testy badające pamięć operacyjną, bezpośrednią, długotrwałą, procesy uwagi, funkcje wykonawcze, funkcje wzorokowo-przestrzenne oraz uczenie się. Testy, które są wykonywane to m.in. Test Sortowania Kart Wisconsin, Test Łączenia Punktów, Test Fluencji Słownej, CVLT, Test Pamięci Wzrokowej Bentona.
• badanie intelektu (IQ) – określanie poziomy inteligencji ogólnej, globalnej. Wykonywane są m.in. WAIS-R oraz WISC-R, Test Matryc Ravena