Zaburzenia snu są jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych w populacji osób dorosłych. Dotyczą około 20-30% społeczeństwa. Często nie są odpowiednio diagnozowane i leczone. Należy jednak pamiętać, że zaburzenia snu nie powinny być lekceważone, ponieważ mogą powodować poważne konsekwencje zdrowotne. Dotyczy to sfery fizycznej i psychicznej człowieka, jego codziennego funkcjonowania i samopoczucia. Zaburzenia snu mogą być również wtórne do schorzeń psychicznych (np. depresja, zaburzenia lękowe, uzależnienie) i chorób somatycznych (choroby układu krążenia, zaburzenia hormonalne).

Rodzaje zaburzeń snu

Zaburzenia snu zostały skatalogowane w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Wyróżnione zostały:

1. Dyssomnie – charakteryzujące się nieprawidłową ilością, jakością i czasem trwania snu. Zaliczane są tu m.in.:
2. Bezsenność (najczęstsze z zaburzeń snu)
3. Nadmierna senność
4. Narkolepsja
5. Parasomnie –występowaniem niepożądanych zachowań w trakcie trwania snu lub przy wybudzaniu się. Należą tu m.in.:
6. Lęki nocne
7. Koszmary senne
8. Somnabulizm (potocznie lunatyzm)
9. Upojenie senne

Niektóre konsekwencje zaburzeń snu

Sen zajmuje około 1/3 życia człowieka. Nie należy jednak traktować tego czasu jako straconego. Naukowcy i lekarze udowodnili, że sen jest niezbędny, aby organizm mógł funkcjonować prawidłowo. Pozwala na regenerację, oszczędzenie energii, odpowiednią gospodarkę hormonami, efektywną pracę mózgu i dobry poziom nastroju. W związku z tym, że zaburzenia snu są coraz częstsze wśród ludzi na całym świecie, amerykańscy naukowcy przeprowadzają badania, które ujawniają nowe, czasem zaskakujące skutki tych zaburzeń:

• wystąpienie choroby afektywnej (depresji lub manii)
• nadwaga i sięganie po niezdrową żywność
• problemy kardiologiczne
• kolizje i wypadki samochodowe
• spadek popędu płciowego
• trudności w podejmowaniu decyzji
• uczucie stałego niepokoju i podenerwowania
• koncentracja na nieprzyjemnych i traumatycznych wspomnieniach
• krótkotrwała euforia, która prowadzi do błędnej oceny sytuacji i podejmowania zachowań ryzykownych
• problemy i kłótnie w związku
• problemy z pamięcią i uczeniem się
• gorsze wyniki szkolne/akademickie
• gorsze funkcjonowanie poznawcze, również w podeszłym wieku

Leczenie i terapia zaburzeń snu

Podłoże, które leży u zaburzeń snu są bardzo zróżnicowane. Diagnoza problemu wymaga więc podejścia indywidualnego, a leczenie dostosowane powinno być do konkretnej osoby. Leczenie i terapia tego rodzaju zaburzeń przy udziale odpowiednio wykwalifikowanych osób jest bardzo skuteczne. Stosowane są następujące metody:

1. farmakoterapia – stosowanie leków nasennych, uspokajających
2. metody niefarmakologiczne – zaburzenia snu często mają podłoże psychologiczne, dlatego też bardzo ważne są m.in.:
3. psychoterapia (głównie w nurcie poznawczo-behawioralnym) – z udziałem psychoterapeuty pacjent  nauczy się odpowiednich zwyczajów i zachowań związanych ze snem. Psychoterapeuta pomoże też uporać się ze stresem, odczuwaną presję i innymi problemami natury psychicznej i emocjonalnej, które wpływają na nieodpowiednią jakość snu
4. treningi relaksacyjne – odpowiednio zastosowane techniki pozwolą pozbyć się napięcia i niepokoju, zwłaszcza przed snem
5. odpowiednia higiena snu

Często najlepsze efekty daje integracja powyższych metod.

„Błędne koło” w zaburzeniach snu:

12 kroków, aby poprawić jakoś swojego snu:

1. Unikaj kofeiny, alkoholu, nikotyny około 4-6 godzin przed snem
2. Zmień swoją sypialnię w pomieszczenie sprzyjające spaniu – ciche, ciemne, o odpowiedniej temperaturze
3. Korzystaj z uspokajających czynności przed snem – relaksująca kąpiel, czytanie książki
4. Kładź się kiedy jesteś naprawdę zmęczony
5. Nie bądź „nocnym obserwatorem zegarka”
6. Jak najczęściej korzystaj ze światła dziennego, a nie sztucznego oświetlenia
7. Kładź się i wstawaj o tej samej porze – ureguluje to Twój zegar biologiczny
8. Drzemki w ciągu dnia rób wcześnie albo wcale
9. Nie jedz przed snem ciężkostrawnych potraw
10. Zachowaj równowagę w przyjmowaniu płynów przed snem
11. Bądź aktywny fizycznie – wystarczy nawet 30 min spaceru dziennie
12. Przestrzegaj powyższych zasad i ŚPIJ SMACZNIE

W przypadku, kiedy zaburzenia snu utrzymują się przez dłuższy czas, lub są źródłem dyskomfortu, cierpienia i gorszego funkcjonowania w życiu codziennym, należy zgłosić się po pomoc do odpowiednich specjalistów. Stworzą oni odpowiedni plan terapii i leczenia, który pomoże uporać się z problemem i pozwoli czerpać przyjemność zarówno z dnia, jak i z nocy.