Nerwice, zaburzenia lękowe

Nerwice są dość zróżnicowanymi zaburzeniami psychicznymi. Ich cechą wspólną jest poczucie ogromnego, nieproporcjonalnego i nieadekwatnego do sytuacji lęku. Utrudnia on codzienne funkcjonowanie i wypełnianie ról społecznych. Powoduje duży dyskomfort psychiczny i fizyczny.

Częste uczucie napięcia i niepokoju powoduje zaburzenia i dezorganizację w różnych sferach życia człowieka. Może też prowadzić do poważnych konsekwencji somatycznych, a także do nadużywania alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. W dzisiejszych czasach nerwice są bardzo rozpowszechnionymi zaburzeniami psychicznymi – w populacji polskiej dotyczą około 10% społeczeństwa. Niestety jedynie połowa z osób dotkniętych tym problemem zgłasza się po pomoc.

Zaburzenia nerwicowe opisane są w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. Do najczęstszych należą:

Każdy z nas od czasu do czasu doświadcza stresu, niepokoju czy lęku. Może być to związane z publicznymi wystąpieniami, egzaminami, problemami finansowymi czy stratą bliskiej osoby. Skąd możemy wiedzieć, że odczuwane przez nas napięcie zmierza w kierunku chorobowym? Oto 11 sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że cierpisz na zaburzenia lękowe i potrzebna może być pomoc specjalisty, aby pomóc Ci z powrotem korzystać z pełni życia:

  1. Nadmierne zamartwianie się – trwałe, uporczywe myśli i niepokój związany ze sprawami codziennymi. Towarzyszą one przez większą część dni, powodując cierpienie i problemy w życiu zawodowym, rodzinnym, społecznym.
  2. Problemy ze snem – problemy z zasypianiem oraz częste, zbyt wczesne budzenie się; uczucie niepokoju towarzyszące w nocy i uniemożliwiające odpowiedni wypoczynek i zrelaksowanie się.
  3. Irracjonalny strach – przytłaczający, uniemożliwiający działanie strach, związany z konkretną sytuacją lub rzeczą (np. tłum, wystąpienie publiczne, latanie, zwierzęta). Jest nieproporcjonalny w stosunku do rzeczywistego ryzyka.
  4. Napięcie mięśni – często odczuwane bóle i napięcie mięśni (np. w wyniku zaciskania szczęki lub pięści, napinania mięśni całego ciała, najczęściej karku i pleców) często związane są z zaburzeniami lękowymi.
  5. Przewlekła niestrawność– pomimo iż zaburzenia lękowe są zaburzeniami psychicznymi (o podłożu psychologicznym), często objawiają się dolegliwościami somatycznymi.
  6. Przerażenie na scenie – większość ludzi podczas wystąpień publicznych odczuwa lekkie zdenerwowanie. Jednak kiedy strach jest tak silny, że treningi i praktyki nie pomagają, jeśli wiele dni przed danym wydarzeniem spędzasz na zamartwianiu się, a podczas wystąpienia odczuwasz silny dyskomfort, może to świadczyć o zaburzeniu lękowym.
  7. Nieśmiałość – fobia społeczna nie przejawia się jedynie paraliżującym strachem przed wystąpieniem przed publicznością. W większości przypadków, niepokój spowodowany jest przez codzienne sytuacje, takie jak rozmowa sam na sam z nowo poznaną osobą, czy też spożywanie posiłków przy innych ludziach. Niektórzy czują na sobie setki spojrzeń, co powoduje zaczerwienienie, drżenie rąk i głosu, mdłości, pocenie się czy trudności z mówieniem.
  8. Panika – napady paniki są zatrważające: nagły, obezwładniający przypływ przerażenia, któremu towarzyszą trudności w oddychaniu, mocno przyspieszone bicie serca, drżące lub odrętwiałe dłonie, potliwość, zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, uczucia omdlenia. Napad paniki może trwać kilka minut, pojawia się nagle i niespodziewanie, podczas różnych sytuacji. Ludzie, którzy doświadczają takich epizodów, żyją w ciągłym strachu i obawie „w oczekiwaniu” na kolejny taki napad paniki.
  9. Powracające wspomnienia (flashback) – związane z przeżytym wcześniej traumatycznym wydarzeniem (które charakteryzowało się np. zagrożeniem utraty zdrowia i  życia). Powracające wspomnienia i emocje lęku i strachu, często świadczą o zaburzeniu stresu pourazowego (PTSD).
  10. Perfekcjonizm – charakteryzujący się drobiazgowością i obsesyjnością, często idzie w parze z zaburzeniami lękowymi. Jest szczególnie charakterystyczne dla zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego (potocznie zwanego nerwicą natręctw), któremu towarzyszą uporczywe, nawracające myśli na dany temat lub/i przymus wykonywania pewnych czynności. Zaburzeniom tym towarzyszy stały lęk i napięcie i niemożność kontrolowania natrętnych myśli i zachowań.  
  11. Zachowania kompulsywne – obsesyjne, przymusowe czynności często dotyczą czystości (np. mycie rąk) czy też sprzątania, porządkowania, utrzymywania ściśle określonego porządku i harmonogramu. Trzymanie się wyznaczonych rytuałów jedynie chwilowo redukuje stale odczuwane napięcie i lęk, a każde odstępstwo od schematu wywołuje panikę i dezorganizację funkcjonowania.

Bez względu na rodzaj zaburzenia nerwicowego, przyczynę powstania oraz konsekwencje, jakie ma ono w życiu człowieka, lęk składa się z 4 komponentów:

Leczenie zaburzeń nerwicowych